Trong đời sống tinh thần của mỗi chúng ta, sách đóng vai trò rất quan trọng: Sách là chiếc chìa khoá vạn năng mở cửa lâu đài trí tuệ và tâm hồn con người, là người thầy siêu việt thắp sáng trong ta nguồn tri thức vô tận, dạy chúng ta biết sống và biết hy sinh. Sách là kho tàng tri thức quan trọng đối với tất cả mọi người bởi sách ghi lại những kiến thức, những giá trị của cuộc sống mà người đi trước đã kiếm tìm, học tập, trải nghiệm và truyền lại cho thế hệ sau. Những cuốn sách có nội dung tốt sẽ đưa đến cho chúng ta không chỉ những hiểu biết mới mà còn cả những sự suy nghĩ tìm tòi và sự biến đổi về tâm hồn. Có thể nói sách chính là người bạn tâm giao chia sẻ mọi nỗi vui, buồn sâu kín của mỗi con người. Mọi thành công của con người đều nhờ sự kết hợp của kinh nghiệm bản thân với tri thức lĩnh hội được từ việc học trong cuộc sống và trong sách vở. Chính vì vậy mà từ lâu sách đã trở thành một nhu cầu cần thiết của loài người trên thế giới.
Tuy nhiên trong những năm gần đây, với
sự phát triển của CNTT phong trào đọc sách có chiều hướng đi xuống. Nhưng cho
dù xã hội ngày càng phát triển cao hơn, con người có thể tìm kiếm, khai thác
thông tin, kiến thức trong thư viện điện tử hay qua mạng internet thì sách vẫn
không thể mất đi giá trị truyền thống lâu đời vốn có của nó, gắn bó với con
người trong hàng ngàn năm lịch sử. Và cho đến tận hôm nay, sách vẫn là nguồn
sống quý giá nhất mà không có món ăn tinh thần nào có thể so sánh được.
Nhận thấy tầm quan trọng của việc đọc
sách, ngày 24/2/2014 thủ tướng chính phủ đã kí quyết định lấy ngày 21/4 hàng
năm là ngày sách Việt Nam với hy vọng sẽ nâng cao nhận thức của người dân về
văn hóa đọc. Đây là một sự kiện văn hóa đầu tiên được tổ chức tại Việt Nam.
Tháng 4 là thời điểm phát hành cuốn sách “Đường Kách mệnh” của chủ tịch Hồ Chí
Minh - tác giả đầu tiên được in bởi những người thợ in Việt Nam. Và trong tháng
4 cũng là tháng diễn ra “Ngày sách và bản quyền thế giới” (23/4). Việc tổ chức
“Ngày sách Việt Nam” vào thời điểm này vừa có ý nghĩa sâu sắc, vừa cho thấy
chúng ta ngày càng hội nhập thế giới. Bên cạnh đó, ngày sách cũng nhằm tôn vinh
giá trị của sách, khẳng định vai trò, vị trí, tầm quan trọng của sách trong đời
sống xã hội. Tôn vinh người đọc và những người tha gia sưu tầm, sáng tác, xuất
bản, in, phát hành, lưu giữ, quảng bá sách. Cũng như nâng cao trách nhiệm của
các cấp, các ngành, các cơ quan chức năng và các tổ chức xã hội đối với việc
xây dựng và phát triển văn hóa đọc ở Việt Nam.
Như Lê Nin đã nói “Không có sách thì
không có trí thức, không có trí thức thì không có chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa
cộng sản”. Bởi sách là kho tàng, tri thức của nhân loại, là tài sản vô giá; vì
vậy con người đã xây dựng nhiều nơi để lưu gữi bảo quản và giữ gìn sách, báo,
tài liệu như: Thư viện, tủ sách gia đình, các cơ quan, trung tâm học liệu,..
Nhưng phổ biến nhất đó là “Thư viện”.
“Thư viện”
là linh hồn của trường học - nơi
hội tụ kiến thức, tri thức của loài người giúp cho thầy và trò các nhà trường
không chỉ dạy tốt, học tốt mà còn mở mang trí óc, bồi đắp nhân cách, xây dựng nền
tảng văn hóa. Xây dựng “Thư viện” là yêu cầu quan trọng cần thiết trong việc
nâng cao chất lượng giáo dục hiện nay. “Thư viện” giúp học sinh rèn luyện kỹ
năng tự học, tự nghiên cứu góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh.
Thư viện trường THCS Hồng Thủy cũng vậy.
Đó là một trong những nơi lưu trữ, bảo quản và giữ gìn sách, báo, tài liệu phục
vụ cho việc dạy và học của giáo viên và học sinh. Đọc sách để khám phá thế
giới, khám phá lịch sử nhưng quan trọng hơn cả là để khám phá bản thân mình và
đặc biệt đọc sách trong các giờ ra chơi sẽ giúp các em vừa giải tỏa được những
căng thẳng sau những giờ học trên lớp vừa giúp các em học sinh tránh xa được
những trò chơi nguy hiểm.
Có thể nói rằng việc đọc sách cũng góp phần tạo ra một môi trường học
tập tích cực cho học sinh. Tại đây học sinh có cơ hội tham gia tìm kiếm, khám
phá thông tin, hình thành kiến thức mới mẻ để phục vụ bài học và làm giàu
kiến thức cho bản thân.
Năm học 2019 - 2020 nhà trường tiếp tục đầu
tư trang trí cho thư viện ngày một hoàn thiện hơn, xây dựng tủ sách dùng chung
ngay tại các lớp học, góp phần đáp ứng
nhu cầu đọc sách ngày càng nhiều của thầy cô giáo và các em học sinh.
Bên cạnh công tác tuyên truyền, giới thiệu sách hàng tháng, thư viện
của trường mở cửa tất cả các ngày từ thứ 2 đến thứ 6 trong tuần, thu hút đông
đảo các thầy, cô giáo và các em học sinh tham gia mượn và đọc sách. Trong giờ
ra chơi các em không chỉ tham gia các trò chơi mà còn say sưa bên cạnh những quyển
sách để đọc những quyển sách mới, những mẩu chuyện hay. Điều đó đã giúp các bạn
tích lũy thêm nhiều kiến thức mới.
Hưởng ứng ngày sách Việt Nam 21/4/2020
bạn đọc đã hiểu rõ về ý nghĩa, lịch sử ra đời của ngày sách Việt Nam, bên cạnh
đó nhân tố thúc đẩy sự phát triễn của ngày sách Việt Nam đó là “Văn hóa đọc”.
Văn hóa đọc là một khái niệm có 2 nghĩa:
một nghĩa rộng và một nghĩa hẹp. Nghĩa rộng: Văn hóa đọc là ứng xử đọc, giá trị
đọc và chuẩn mực đọc của các cơ quan quản lý và cơ quan quản lý Nhà nước, ứng
xử đọc của cộng đồng xã hội và ứng xử đọc của các nhân trong xã hội. Còn nghĩa
hẹp, văn hóa đọc là ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của mỗi cá nhân.
Ứng xử đọc, giá trị đọc và chuẩn mực đọc
của các cơ quan quản lý và cơ quan quản lý Nhà nước là chính sách, đường lối và
ứng xử hàng ngày nhằm phát triển nền văn hóa. Các hoạt động này đều nhằm tạo ra
hành lang pháp lý phát triển tài liệu đọc có giá trị và lành mạnh đến với những
người đọc khác nhau và sự thuận tiện của tài liệu đọc (thông qua các cửa hàng
sách và các loại hình thư viện, phòng đọc sách). Nghĩa là người đọc không phân
biệt giàu nghèo, tuổi tác, nơi cư trú, giới tính, nghề nghiệp… đều dễ dàng tiếp
cận đến những tài liệu đọc có giá trị mà bạn đọc mong muốn, để họ có cơ hội cải
thiện chính cuộc sống của họ. Đó chính là đường lối phát triển nền công nghiệp
sách (từ người viết, người làm sách tới quá trình hình thành sách tới tay người
đọc) có chất lượng cao, giá cả hợp lý và phân phối trên toàn quốc.
Ứng xử đọc, giá trị đọc và chuẩn mực đọc
của cộng đồng xã hội là sự phát triển các hội nghề nghiệp liên quan tới việc
đọc như hội tác gia, hội nhà báo, hội nhà xuất bản, hội Thư viện… Ứng xử đọc là
truyền thống văn hóa tôn vinh người viết sách, người đọc và người truyền thụ
kiến thức, kể cả giáo dục kỹ năng đọc và hướng dẫn đọc.
Ứng xử đọc, giá trị đọc và chuẩn mực đọc
của mỗi cá nhân trong xã hội là thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng của mỗi
người. Trước hết, cần tạo ra và phát triển thói quen đọc sách suốt cuộc đời cho
mỗi người, xây dựng thói quen đọc phải bắt đầu từ tuổi ấu thơ và trong suốt
cuộc đời. Đó là quá trình học tập và rèn luyện các kỹ năng đọc. Trong quá trình
học tập mỗi cá nhân phát hiện ra sở thích đọc của chính họ để phát huy sở
trường của mình.
Thói quen và kỹ năng đọc mang tính chất
đồng loạt còn sở thích đọc lại phụ thuộc hoàn toàn vào cá nhân cụ thể. Ví dụ:
Có người thích đọc thơ, có người thích tiểu thuyết, hay truyện ngắn, có người
thích nghiên cứu sách… Yếu tố này tạo ra sự đa dạng, phong phú nhiều màu sắc
cho nền văn hóa đọc trong xã hội.
Văn hóa đọc của từng cá nhân phải đảm
bảo có đủ cả 3 yếu tố trên. Nếu một người có thói quen đọc nhưng thiếu kỹ năng
đọc hiệu quả sẽ không cao, thậm chí không có hiệu quả chỉ mất thời gian vô ích.
Nếu nắm vững kỹ năng đọc nhưng không tạo ra thói quen đọc cũng chẳng thu lượm
kiến thức là bao nhiêu.
Như vậy, ở nghĩa rộng văn hóa đọc nói
chung hay nói nền văn hóa đọc của mỗi quốc gia nói riêng phải bao gồm đủ 3
thành phần: Ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của các cơ quan quản lý và cơ quan
Nhà nước; ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của cộng đồng xã hội; ứng xử, giá
trị và chuẩn mực đọc của mỗi thành viên trong xã hội.
Nếu ứng xử đọc, giá trị đọc và chuẩn mực
đọc của các nhà quản lý và cơ quan quản lý Nhà nước là lành mạnh có nghĩa là
tạo điều kiện thuận lợi, môi trường thân thiện cho mỗi người dân dễ dàng tiếp
cận sách, báo có chất lượng cao nhưng thiếu ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc
lành mạnh của cộng động xã hội và mọi người dân thì cũng không thể tạo ra một
nền văn hóa đọc phát triển. Ngược lại, ứng xử đọc, giá trị đọc và chuẩn mực đọc
của cộng đồng xã hội và của cá nhân trong xã hội là lành mạnh nhưng ứng xử, giá
trị và chuẩn mực của các nhà quản lý và cơ quan quản lý Nhà nước không lành thì
cũng không thể có một nền văn hóa đọc phát triển. Thậm chí còn có nguy cơ làm
suy thoái ứng xử, giá trị và chuẩn đọc lành mạnh của các thành viên trong xã
hội và cộng đồng xã hội.
Còn nghĩa hẹp, văn hóa đọc là ứng xử, giá trị và chuẩn
mực đọc của mỗi cá nhân. Ứng xử, giá trị và chuẩn mực này gồm 3 thành phần:
Thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng đọc. Ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc
lành mạnh của mỗi cá nhân trong xã hội là thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ
năng đọc lành mạnh của họ. Đó chính là nền tảng của một xã hội học tập, việc
học suốt đời, là yêu cầu cũng là thách thức của xã hội hiện đại.

